Vincent van Gogh en zijn ziekte

Vincent van Gogh was ziek. Dat wisten we al. Maar hoe zijn ziekte zich manifesteerde, dit is nu onderwerp van een tentoonstelling in het Van Gogh Museum in Amsterdam, met de laatste stand van zaken omtrent onderwerpen als waanzin en genialiteit, ziektebeeld, genezing en sociale omgeving. De expositie heeft de titel "On the Verge of Insanity" en is te zien van 15 juli tot en met 25 september 2016.

Wat weten we over zijn ziekte, welke symptomen waren er, wat wisten de artsen over zijn toestand te vertellen? De tentoonstelling gaat vragen als deze na. Naast schilderijen en tekeningen zijn daarbij ook originele documenten en brieven in ogenschijn te nemen. Een hoogtepunt vormt Vincents portret van dokter Félix Rey uit het Pushkin Museum in Moskou. Het misschien meest spectakulaire object in de tentoonstelling is het pistool waarvan aangenomen kan worden dat Vincent van Gogh zich ermee op 27 juli 1890 van het leven wilde beroven. Het pistool werd enkele jaren geleden teruggevonden en als vermoedelijk corpus delicti geïdentificeerd. Nu is het in een vitrine in het Van Gogh Museum in Amsterdam te bewonderen. Een verroest stuk metaal dat tot relikwie wordt. 

Wij leren ook dat het toch (bijna) zijn hele oor was dat Vincent van Gogh in Arles afsneed, nadat hij ruzie met Paul Gauguin had gekregen. En niet alleen maar het oorlelletje, zoals in de afgelopen jaren vaak verkondigd werd. Het bewijs wordt nu geleverd in een tekening van dokter Félix Rey. Deze had de arts in 1930 aan Irving Stone gestuurd, die toen aan zijn boek over het leven van Vincent van Gogh werkte. Félix Rey had 1888 de wond aan het oor verzorgd en gaf in een brief met een tekening met een gestippelde lijn aan, hoe de snee aan het oor verliep, waarmee Vincent in zijn Gele Huis een waar bloedbad moet hebben veroorzaakt. Deze brief werd al vijf jaar geleden door Bernadette Murphy ontdekt, maar kwam pas nu in juli 2016 aan de openbaarheid. 

Helpt deze kennis ons om Van Gogh beter te begrijpen? Vermoedelijk niet. Maar misschien winnen we na een bezoek aan deze tentoonstelling toch meer inzicht in het verschil tussen te patiënt Van Gogh en de kunstenaar Van Gogh - en hoe we beiden van elkaar kunnen onderscheiden. 

Nieuwsgierig naar meer over Vincent van Gogh? Boek dan een privé rondleiding in het Van Gogh Museum in Amsterdam.

Tweet