.JPG "Museumplein Amsterdam met Van Gogh Museum en Stedelijk Museum")
Zelfportretten zijn geen uitvinding van het digitale tijdperk. Ook al zou men dit wel kunnen denken, gezien de massa's mensen die tegenwoordig een selfie met hun smartphone maken, voor een bezienswaardigheid overal ter wereld of gewoon voor de badkamerspiegel. Hoe ver de interesse aan de handgemaakte afbeelding van de eigen persoon teruggaat in de tijd, dit toont nu de tentoonstelling Hollandse zelfportretten - Selfies uit de Gouden Eeuw in het Mauritshuis in Den Haag. Hier zien wij hoe Hollandse schilders uit de 17de eeuw zich zelf vereeuwigden en welke verschillende middelen en oplossingen zij daarbij gebruikten. Er zijn bekende en minder bekende schilders vertegenwoordigd, zoals Gerard Dou, Rembrandt van Rijn, Huygh Voskuyl en Carel Fabritius.
Zo een 'selfie' uit de zeventiende eeuw kon voor de schilder een middel zijn om zichzelf op de markt te positioneren. Een zelfportret als visitekaartje, zeg maar. De florerende kunsten in die periode maakten het nodig de pr voor de eigen persoon aandacht te schenken. Maar een geschilderd zelfportret kon ook een privé karakter hebben en voornamelijk voor familie en naasten bestemd zijn.
De attributen om herkenbaar te maken wie de voorgestelde persoon was, lopen uiteen. Vaak werd wel voor schildersgereedschap gekozen. Op die manier werd de identificatie met het eigen beroep kenbaar gemaakt. Zo schilderde Judith Leyster - als een van de weinige schilderessen een bijzonder figuur in dit selecte kunstenaarsgezelschap - zichzelf lachend aan de schildersezel met daarop een schilderij dat zij onder handen heeft. David Bailly koos voor een zelfportret temidden van een stilleven dat uit veel vanitas-attributen bestaat. Zo legt hij de nadruk op de vergankelijkheid van alles wat aards is - inclusief hemzelf en zijn schilderijen.
De tentoonstelling in het Mauritshuis is te zien t/m 3 januari 2016. Maak een bijzonder belevenis van dit museumbezoek en combineer een bezoek aan deze expositie met een rondleiding door de boeiende collectie van het Mauritshuis.
