Israels en Breitner naast en tegen elkaar - Kunstmuseum Den Haag

Kunstenaars beïnvloeden elkaar en dat leidt soms tot bijzondere wisselwerkingen - zoals in het geval van Isaac Israels en George Hendrik Breitner, die nu naast elkaar in het Kunstmuseum in Den Haag gepresenteerd worden. Met hun werk en hun onderlinge relatie, die nogal aan verandering onderhevig was.

Deze twee belangrijke vertegenwoordigers van de Nederlandse schilderkunst waren van tamelijk verschillende afkomst. Terwijl de kunstwereld van begin af aan al veel van het jonge talent van Isaac Israels verwachtte, worstelde Breitner behoorlijk met zijn tekenvaardigheden. Voor Breitner was dan ook in eerste instantie een andere loopbaan gedacht, namelijk in de graanhandel, waar zijn vader werkzaam was. Israels daarentegen was al in jonge jaren omgeven van het artistieke klimaat in het ouderlijk huis en sterk beïnvloed door de successen en de grote naam van zijn beroemde vader Josef Israëls. Iets wat hem aanvankelijk zeker een voordeel in zijn loopbaan verschafte, maar waartegen hij het met de jaren moeilijk vond, zijn eigen weg uit te stippelen.

Wij zien in het Kunstmuseum Den Haag werk van ongeveer de laatste twee decennia van de 19de eeuw - een periode waarin Breitner en Israels zich en met elkaar verbonden voelden maar ook sprake van een serieus te nemen rivaliteit is. De tentoonstelling is opgebouwd als een bokswedstrijd in verschillende rondes. 

Hoe Israels en Breitner het beste uit elkaar naar voren halen

De technische bravoure van Isaac Israels staat tegenover de ongeslepenheid en durf van George Hendrik Breitner. Er was een fase waarin  Breitner zijn weg niet goed kon vinden en door een SOA tijdelijk buiten spel gezet is, maar waarin Israels wél aanzien met zijn vroeg werk kon verwerven. Dit wisselt af met een periode in Amsterdam, waarin Breitner als schilder van het moderne leven in de stad al successen boekt en Isaac Israels maar weinig op papier of doek krijgt. Beide schilders waren tijdelijk elkaars voorbeeld, inspiratiebron en meetlat, als ook elklaars rivalen en struikelblokken. Zij woonden zelfs een tijdje in hetzelfde huis in Amsterdam maar raakten zo ernstig gebrouilleerd dat de begrafenis van een vriend in 1903, de schilder Go Poggenbeek, nodig was om de vrede weer te herstellen. 

Via eerste stappen in het schilderen van eigentijdse militaire scenes en het stadsleven vinden Breitner en de acht jaar jongere Israels uiteindelijk allebei hun weg. George Hendrik Breitner wordt met zijn weergaven van de stad en de straten in Amsterdam, inclusief haar bouwputten, beroemd en - niet te vergeten - zijn meisjes in kimono. Isaac Israels legt zich toe op scenes aan het strand en modieuze winkels en dames.

Zij komen dus tenslotte allebei op een voor hen succesvol artistiek pad terecht - mét, zonder en ondanks elkaar. En hoe zich dit voltrekt, is te zien in deze inspirerende tentoonstelling in het Kunstmuseum (voorheen Gemeentemuseum) in Den Haag, nog tot en met 10 mei 2020. 

Privé rondleidingen zijn mogelijk op aanvraag. Geef hier uw wensen aan en informeer naar de mogelijkheden!