Het Rembrandtjaar 2019 met tentoonstellingen en rondleidingen

Rembrandt leeft niet meer. Hij overleed in 1669, dus  350 jaar geleden. Aanleiding voor Nederland om van het jaar 2019 een Rembrandtjaar te maken. Veel musea en culturele inrichtingen wijden in 2019 bijzondere tentoonstellingen aan Rembrandt van Rijn. 

En Kukullus doet mee. Met de stadswandeling in Rembrandts in Amsterdam begeven wij ons in de voetsporen van de meester in deze stad, die zo nauw verbonden is met hoogte- en dieptepunten in het leven en werk van Rembrandt. 
Tijdens Kukullus' Rembrandt-rondleiding in het Rijksmuseum staan wij stil bij een selectie van Rembrandts werken en kijken wij naar de kunst die in deze collectie in Amsterdam, waarmee hij ons nog steeds in zijn ban trekt. 

Rembrandt in het Rijksmuseum Amsterdam

Het Rijksmuseum in Amsterdam toont (bijna) alle Rembrandts in zijn collectie: Van 15 februari tot en met 10 juni 2019 worden er 22 schilderijen, 60 tekeningen en maar liefst 300 etsen gepresenteerd. Normaal worden sommige werken altijd in het depot opgeborgen, in het bijzonder werken op papier omdat deze zo kwetsbaar zijn. Maar in 2019 wordt er groots uitgepakt. Ook wanneer er nog steeds zo'n 100 prenten in de tentoonstelling verstek gaan. Want het zou gewoon te veel van het goede zijn om alle prenten in het bezit van het Rijksmuseum te laten zien. 

In het najaar 2019 volgt in het Rijksmuseum de tentoonstelling Rembrandt-Velázquez, die schilderijen van beroemde Nederlandse en Spaanse kunstenaars naast elkaar zet. Hiervoor komen bruiklenen uit het Museo del Prado in Madrid naar Amsterdam en wij zullen er meer over leren, wat schilders als Rembrandt, Velázquez, Vermeer, Zurbarán, Frans Hals, Jusepe de Ribera en Murillo met elkaar gemeen hebben en waarin zij verschillen. 

En het misschien meest spectaculaire evenement in het Rijksmuseum tijdens het Rembrandtjaar: Vanaf juli 2019 wordt de beroemde Nachtwacht in het museum wetenschappelijk onderzocht en gerestaureerd - voor de ogen van het publiek! 

Rembrandt in het Mauritshuis in Den Haag

Ook in het Mauritshuis in Den Haag hangen markante schilderijen van de hand van Rembrandt van Rijn - inclusief een van de beroemdste werken in dit museum, de Anatomische les van Dr Nicolaes Tulp. Maar hier is ook een indrukwekkend zelfportret van Rembrandt te bewonderen en een aantal fascinerende vroege schilderijen. En sommige werken die door de eeuwen heen in zwaar weer terecht kwamen en maar, laten we zeggen, in fragmenten bewaard zijn gebleven. 

Het Mauritshuis belicht zijn collectie van Rembrandt-schilderijen op een eigen manier: Van 31 januari tot en met 15 september 2019 zien wij hoe de 18 werken van Rembrandt in de collectie terecht zijn gekomen en welk onderzoek tot nu naar hen gedaan werd. Ook de vraag wat nu een „echte Rembrandt” is en wat niet, wordt daarbij niet uit de weg gegaan. 

Het Mauritshuis in  Den Haag sluit het Rembrandtjaar af met een tentoonstelling over Nicolaes Maes (17 oktober 2019 tot en met 19 januari 2020), een van Rembrandts leerlingen. Nicolaes Maes ontpopte zich als een veelzijdige schilder die zelfs Delftse meesters als Johannes Vermeer and Pieter de Hooch inspireerde. 

Boek een rondleiding in het Mauritshuis.

Rembrandt in Amsterdam

In het Rembrandthuis in Amsterdam, het voormalige woonhuis van de meester, is het natuurlijk elk jaar een Rembrandtjaar. Ook  hier worden in 2019 speciale tentoonstellingen georganiseerd. In Rembrandt’s Social Network (1 februari tot en met 19 mei 2019) leren wij het sociale netwerk kennen waarvan de schilder deel uit maakte - een belangrijk aspect als het bijvoorbeeld erom gaat, hoe en waar Rembrandt zijn opdrachtgevers en zijn inspiratie vond en op wie hij in tijden van nood kon rekenen. Inspired by Rembrandt (7 juni tot en met 1 september 2019) toont bijzondere werken uit de eigen collectie en ook Laboratorium Rembrandt (21 september 2019 tot en met 16 februari 2020) belooft interessant te worden: Hier duiken wij in de wereld van het materiaal en de technieken die de schilder, tekenaar en etser gebruikte. 

Het Stadsarchief van Amsterdam bewaart aardig wat documenten die een belangrijke bron zijn voor wat wij vandaag over Rembrandt weten. Zo kan het Stadsarchief in de tentoonstelling Rembrandt privé van 7 december 2018 tot en met 7 april 2019 veel facetten van zijn persoonlijk leven toelichten. Het Stadsarchief zet hierbij ook augmented reality (AR) in om ons te vertellen over Rembrandts familiesituatie, zijn (om het voorzichtig uit te drukken) vaak moeilijke financiële omstandigheden en zijn relaties met opdrachtgevers en klanten. 

Dit document van 10 juni 1634 werd in de Oude Kerk in Amsterdam opgemaakt toen Rembrandt van Rijn en zijn aanstaande bruid Saskia van Uylenburgh in ondertrouw gingen.

Tenslotte vindt van 6 juli tot en met 1 september 2019 in de RAI Amsterdam een omvangrijke presentatie plaats van reproducties van alle schilderijen van Rembrandt van Rijn, dit onder de titel Discover Rembrandt – His Life and All His Paintings. Het gaat hierbij om 350 schilderijen, waarbij Rembrandts werken digitaal in hun 'originele' toestand gebracht zijn, zo als zij oorspronkelijk zijn werkplaats hebben verlaten. Rembrandt-expert Ernst van de Wetering adviseerde de tentoonstellingsmakers met zijn kennis en ervaring en vermoedelijk mogen wij uitkijken naar discussies erover of daadwerkelijk alle originele Rembrandts vertegenwoordigd zijn en of er niet ook twijfelachtige toeschrijvingen getoond worden.  

Rembrandt in Leiden, Leeuwarden en Utrecht

Rembrandt werd geboren in Leiden geboren en hier boekte hij ook zijn eerste successen als schilder. Zo kan het Museum Lakenhal in Leiden niet anders dan ook aan de reeks Rembrandt-tentoonstellingen in 2019  bij te dragen. Hier is een tentoonstelling over Rembrandts vroege werk te zien dat nogal verschilt van zijn later oeuvre. Het Museum Lakenhal wordt momenteel nog gerenoveerd en omgebouwd, dus kan deze tentoonstelling pas van 3 november 2019 tot en met 9 februari 2020 plaatsvinden. 

Rembrandt en Friesland? Ja, ook hier bestaat een hechte verbinding, want Rembrandts eerste (en enige) echtgenote kwam uit Friesland: Saskia van Uylenburgh en Rembrandt gaven elkaar het jawoord in het Friese Sint Annaparochie. Aanleiding voor het Fries Museum in Leeuwarden om de tentoonstelling Rembrandt & Saskia – Liefde in de Gouden Eeuw te presenteren (24 november 2018 tot en met 17 maart 2019). Voor deze gelegenheid kwam ook een bijzonder persoonlijk portret dat Rembrandt van Saskia schilderde - en dat hij in 1652 uit financiële nood aan zijn mecenas en opdrachtgever Jan Six verkocht - als bruikleen van zijn huidige plaats in de Gemäldegalerie Alte Meister in Kassel naar Leeuwarden.
 

Nog niet genoeg Rembrandt? Al sinds 1 juli 2018 is in het Museum Catharijneconvent in Utrecht een kleine expositie met het thema Rembrandt en de Gouden Eeuw te zien. Dit is een semi-permanente tentoonstelling die nog ten minste tot 1 juli 2020 gepresenteerd wordt. Een bijzonder interessant schilderij is hier Rembrandts Doop van de Kamerling, een vroeg werk van 1626. Veel van de getoonde werken hebben een bijbels thema tot onderwerp - niet verwonderlijk, want Museum Catharijneconvent is een museum voor religieuze kunst. 

Genoeg Rembrandt dus voor iedereen in Nederland. Tijd om plannen te smeden - en niet vergeten om op tijd de passende museumrondleiding of stadswandeling te boeken!

 14 januari 2019