.JPG "Museumplein Amsterdam met Van Gogh Museum en Stedelijk Museum")
High Society – onder deze noemer toont het Rijksmuseum in Amsterdam dit voorjaar een grote tentoonstelling – letterlijk! Hiervoor zijn in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum levensgrote portretten ten voeten uit te bewonderen. Aanleiding voor deze tentoonstelling was de aankoop in 2016 van de twee enige grote portretten ten voeten uit van Rembrandt van Rijn: Marten Soolmans en Oopjen Coppit. Na enig heen en weer werden beide portretten gemeenschappelijk door de Nederlandse en de Franse staat verworven. Tijdens de afgelopen maanden werden deze twee schilderijen in het restauratieatelier van het Rijksmuseum zorgvuldig gerestaureerd. Rond om het echtpaar Marten en Oopjen heen pronken nu in deze tentoonstelling andere levensgrote portretten van vergelijkbare monumentaliteit uit de eeuwen voor en na Rembrandts meesterwerken.
De tentoonstelling High Society toont een keuze van portretten ten voeten uit, afkomstig van internationale verzamelingen, en richt zich daarbij niet alleen op Nederlandse werken, zo als anders vaan bij speciale tentoonstellingen hier te lande. Zo zijn er ook highlights van Italiaanse, Duitse en Engelse portretkunst te bewonderen – en dat niet alleen van bekende meesters als Lucas Cranach, Veronese, Van Dyck, Gainsborough, Reynolds of Munch. Ook schilders die bij het grote publiek minder bekendheid genieten zijn vertegenwoordigd. In het geval van twee portretten van de hand van Paolo Veronese kon zelfs een familie weer herenigd worden. Terwijl moeder Livia da Porto Thiene en haar dochter in het Walters Art Museum in Baltimore thuis zijn, behoort het schilderij met haar echtgenoot Iseppo da Porto en hun zoon aan de Uffizi in Florence. In het Rijksmuseum hangen de vier nu weer in alle harmonie naast elkaar. Onder de geportretteerden vinden we vertegenwoordigers van de Europese (hoge) adel even als zelfbewuste Hollandse burgers en militaire bevelhebbers, befaamde schoonheden en exotische verschijningen, een als rokkenjager bekende gynaecoloog en een slavenhouder, brave en minder brave echtgenotes, een femme fatale, een schrijfster en een fabrieksdirecteur.
Zij allen presenteren zich ons van top tot teen en dragen voor die gelegenheid hun meest pronkvolle kleding of laten zich in een weloverwogen fantasiekostuum vereeuwigen. Om hun persoonlijkheid of hun sociale positie te onderstrepen zijn de dames en heren van attributen voorzien: We vinden kostbare sieraden, pomanders, handschoenen, braguettes, hoeden, wapens en harnassen, zelfs een leeuw, een tabaksbuidel met pijp, een sigaar, een brief, bloemen en waaiers. Met name honden van uiteenlopende rassen en handschoenen spelen belangrijke rollen als persoonlijke accessoires. Terwijl de dames allemaal gekleed zijn, durfden sommige heren het zonder gêne om meer blote huid te laten zien. Zo komen we in het genot naakte mannelijke benen te mogen aanschouwen en in een enkel geval zelfs een geheel naakte man, ook al blijft zijn meest intieme zone wel bedekt.
De tentoonstelling omvat werken uit vier eeuwen en zo kunnen we ook een reis door de geschiedenis van de mode maken – met het onontkoombare zwart van de kleding van Hollandse burgers, Schotse ruiten en het doen herleven van modetrends uit de klassieke oudheid. Daarbij verschijnen ook soms onverwachte outfits op het toneel. Over het algemeen verwachten we eerder van vrouwen dan van mannen dat zij zich opvallend volgens de laatste mode uitdossen, als het erom gaat zich zelf voor het nageslacht op doek vast te laten leggen. Maar ook de mannen in deze tentoonstelling vallen door de keuze van bijzondere kledingstukken of accessoires op. Hun kleding is vaak voorzien van overdadig borduursel dat niet alleen aan de mantel aan te treffen is maar zelfs op zijden kousen. Hoge hakken voor mannen blijken in voorbije eeuwen geen uitzondering geweest te zijn en ook andere decoratieve elementen die we vandaag als vrouwelijk ervaren, zijn bij heren uit verschillende lagen van de bevolking te vinden.
De tentoonstelling wordt aangevuld met een presentatie van prentkunst over zedeloos tijdverdrijf in de High Society. Ook in hogere kringen werden (en worden) gokken, dronkenschap en seksuele escapades en hun volgen aan de kaak gesteld of waren zulke wantoestanden aanleiding voor leedvermaak. Voor wie te gevoelig is voor uitgesproken afbeeldingen of wie met de ontwikkeling van kinderen en jongeren rekening moet houden: Hier is ook een kabinet met voorstellingen ingericht waarvan de inhoud weinig te raden over laten, om niet te zeggen ronduit pornografisch is.
De tentoonstelling High Society in Rijksmuseum Amsterdam het met levensgrote portretten ten voeten uit is nog te zien tot en met 3 juni 2018. Een bezoek aan deze expositie is ook prima te combineren met een privé rondleiding in de collectie van het Rijksmuseum. Behalve rondleidingen langs hoogtepunten of langs de meesterwerken uit de Gouden Eeuw is er ook een Kukullus rondleiding over portretten in de collectie van het Rijksmuseum.
maart 2018
